احساسات انسانی به عنوان بازتابی از محیط پیرامونش، می تواند تاثیر قابل توجهی بر الگوهای طراحی به ویژه در کاربریهای مسکونی به عنوان فضاهایی که انسان بخش زیادی از زمان خود را در آن سپری می کند، داشته باشد. امروزه انسان تنها به عنوان کاربر پروژه شناخته نمی‌شود، بلکه تحقیقات گسترده، تاثیر فرم و فضای معماری را در برانگیختن احساسات مختلف انسان به اثبات رسانده است. از این روی شاید بتوان به جای شعار معروف لویی سالیوان که بیان کرد: "فرم تابع عملکرد است"، ادعا کرد که "فرم از تجربه انسان تبعیت میکند". به این معنا که معماری مدرن در حال حاضر بر سه ستون تجربه کاربر، عملکرد و فرم استوار است.
مطلب پیشنهادی: طراحی مدرن شهرک ویلایی
با توجه به اهمیت کاربریهای مسکونی و توجه مضاعف به طراحی ویلا در سالهای اخیر و پتانسیلهای بالای فرمی در آن، در ادامه به نقش عوامل متخلف طراحی و معماری ویلا مانند مصالح، نور و سایه، ترکیب رنگ، چیدمان فضایی، آکوستیک صدا و... در تجربه انسانی و ایجاد یا تشدید احساساتی در کاربران نظیر آرامش، شادی و رضایت‌مندی، پرداخته خواهد شد. هر کدام از پروژه های پیش رو با بیان معماری منحصر به فرد خود تلاش کرده اند تا تجربه فضایی متفاوتی را برای کاربران خود خلق کرده و ارتباطی موثر با بستر خود و طبیعت را به نمایش بگذارند.
طراحی ویلای دوبلکس Stone House در طبیعت صحرایی مکزیک
روند ساخت و طراحی ویلای دوبلکس Stone House با رویکرد حفظ ویژگی‌های طبیعی سایت شکل گرفته است که در طراحی و ساخت ویلا باید به آن دقت نمود. اولین قدم در این راستا نگه داشتن سنگ‌های عظیم گرانیتی بود که به طور طبیعی در سایت وجود داشته و ایده پردازی فرمی و فضایی ویلا بر مبنای حضور آنها شکل گرفته است.
قدم بعدی برای حفظ ساختار طبیعی سایت، تلاش برای عدم تغییر توپوگرافی زمین و طراحی ویلا دوبلکس بر اساس شیب طبیعی آن بود. اختلاف پایین‌ترین تا بالاترین تراز ارتفاعی ویلا حدود 17 متر است که به گونه ای تدریجی در سراسر مساحت آن حل شده است و بدین ترتیب کاربران ویلا همواره احساس زندگی بر روی یک تپه طبیعی را خواهند داشت.
طراحی ویلا دوبلکس Stone House صرفا به علت عدم حذف سنگ‌های بزرگ سایت (با قطر حدودی 3 متر) یا دخالت نکردن در توپوگرافی، منجر به خلق فضاهایی جدید نشده است، بلکه نحوه برخورد با این بستر طبیعی در روند طراحی است که موجب حداکثر کارایی آن گردیده است. برای مثال راه پله ای که به سمت طبقه دوم ویلا حرکت میکند، در یک سمت پوشیده شده با سنگ هایی است که نقش دیوار را برای آن بازی میکنند. به عبارت بهتر مکانیابی این راه پله به عنوان عنصری نه چندان پیچیده در طراحی ویلای دوبلکس مدرن، به صورتی انجام شده است که در هنگام حرکت در این مسیر کم عرض بتوان تخته های سنگ طبیعی را لمس کرد و یا حتی لحظاتی بر روی این پله ها به تماشا نشست.
مطلب پیشنهادی: طراحی ویلای مدرن در امارات
طراحی ویلا دوبلکس مدرن Witta با تمرکز بر هدف اصلی پروژه که تاکید بر حضور و نمایش رودخانه روبه‌روی ویلا بود، شکل گرفته است. حضور در این بنا دو تجربه متفاوت برای افراد به ارمغان می‌آورد؛ یکی تجربه حضور در ساختمانی درون‌گرا از نمای خیابان و دیگری تجربه حضور در کلبه‌ای برون‌گرا در کنار رودخانه. انتخاب متریال‌ها، فرم ساختمان، نورگیرهای سقفی و شکل‌گیری فضاها در پلان، همگی در راستای ایجاد فضایی است که حس ارتباط و پیوند با رودخانه را به شکلی پایدار برای ساکنین ویلا فراهم کنند.
در طراحی ویلای دوبلکس Witta استفاده از درب‌های کشویی الهام گرفته از شوجی‌های ژاپنی هم در نمای خیابان و هم در نمای رودخانه، نمایی فعال و زنده برای ساختمان به وجود آورده است که حسی مشابه کلبه‌های چوبی که تنها توسط ردیفی از نرده از خیابان جدا شده و محدوده سایت به شکلی شفاف تعریف شده است، ایجاد میکنند. افزودن پوشش گیاهی متراکم به بدنه بنا، چنین می نماید که جنگل از کنار رودخانه به حرکت درآمده و ساختمان ویلا را دربرگرفته است.
در طراحی ویلا دوبلکس Witta فضاهای عمومی در طبقه همکف و در کنار استخر جایگذاری شدهاند و استخر به عنوان منبع نور برای زیرزمین که شامل فضاهای تفریحی و انبار نوشیدنی می شود، مورد استفاده واقع شده است. طبقه اول نیز محل قرارگیری فضاهای خصوصی است که به خیابان و رودخانه دید دارند و از طریق وید مرکزی، جریان طبیعی هوا و از طریق نورگیرهای سقفی، دسترسی به نور طبیعی برای آنها فراهم شده است.
تاکید بر زیبایی طبیعت دشت، مهمترین هدف طراحی ویلا دوبلکس مدرن Hillside است. ساختمان ویلا در بالاترین نقطه شیب تند دشت واقع شده که در تمام فضاها دیدی منحصر به فرد را به باغ‌های اطراف تامین میکند و میتوان معماری ویلا باغ را مشاهده نمود. فرم کلی ساختمان از مکعب‌های درهم تنیده‌ای تشکیل شده است که از طریق وید مرکزی، تمام بخشها در طبقات همکف و اول از نور طبیعی بهره‌مند میشوند. نماهای شفاف و وید‌های طراحی شده در لایههای مختلف باعث شدهاند تا مرزی نامرئی اما تعریف شده میان فضای داخلی ویلا و طبیعت پیرامون تشکیل شود.
برای حل کردن اختلاف ارتفاع میان طبقه اول و زیرزمین که در اثر شیب تند سایت ایجاد شده بود، نیم‌طبقه‌ای به طراحی ویلای دوبلکس Hillside اضافه شد که با ایجاد تراسی سرتاسری، فضاهای داخلی آن به طور کامل از نور طبیعی بهره مند میشوند. فرم کنسولی طبقه دوم موجب نزدیک شدن به درختان سایت شده و حالت معلق آن در حالی که درختان به درون حجم نفوذ کردهاند، موجب میشود تا تجربه ای مانند حضور در یک خانه درختی برای ساکنان ویلا شبیهسازی شود؛ به گونهای که ساکنان میتوانند با حرکت در تراس، شاخه درختان را لمس کرده و از سایه آن بهره مند شوند.
پیشنهاد میشود مطلب طراحی ویلا در تورنتو را نیز مطالعه نمایید.
طراحی ویلا دوبلکس Vantura در دامنه کوهستان مکزیک
ساختمان این ویلا از پنج بلوک جداگانه تشکیل شده است که بر دامنه پرشیب کوهستان قرار دارد و جهت‌گیری هر یک از این بلوک‌ها به نحوی است که دیدی پانوراما به کوهستان در اختیار ساکنین قرار می‌دهد. در طراحی ویلای دوبلکس Vantura از بلوکهای پنج‌ضلعی با ابعاد متفاوت اما تناسبات یکسان استفاده شده تا توسط فرم درهم‌تنیده آنها دیاگرامی منطقی برای فضاهای داخلی ویلا تهیه شود. نحوه قرارگیری هر یک از این پنج‌ضلعی‌ها در ترکیب حجمی به نحوی است که علاوه بر برخورداری از دید به طبیعت پیرامون، حریم خصوصی و عمومی ساکنان نیز تامین شود.
طراحی ویلای دوبلکس مدرن Vantura در حقیقت طراحی یک بنا بر روی دامنه کوهستان نیست، بلکه طراحی ویلایی است که براساس شیب تند کوهستان رشد کرده و فضاهای داخلی متفاوتی را در اختیار ساکنین قرار داده است. پنجره‌های سرتاسری مرزی شفاف میان فضاهای داخلی ویلا و دامنه سرسبز کوهستان پدید آورده و به تراس‌هایی دسترسی دارند که حضور در هر یک از آنها تجربه و دید متفاوت را در اختیار ساکنین قرار می‌دهد.
در روند طراحی ویلای دوبلکس Vantura، بر اساس نیازهای سازه‌ای و آب‌وهوای منطقه تماما از بتن استفاده شده و ماهیت زمخت و زاویه دار احجامی که در نمای خارجی به کار رفته اند، علاوه بر تداعی کوههای موجود در محل، حس قرار گرفتن بر فراز صخره‌ای مرتفع در دامنه کوهستان سرسبز سایت را نیز ایجاد میکنند، با بررسی ویلای مدرن در دبی میتوان این مورد را به خوبی دید.
در فضای داخلی ویلا و میان بلوکهای پنج وجهی آن، با استفاده از چند پله فضاهای مکثی تعریف شده که هر کدام ارائه دهنده تجربه و کیفیت فضایی ویژهای هستند. این مسیرها علاوه بر تعریف سیرکولاسیون عمودی، میتوانند به عنوان محلی برای نشستن، مطالعه و استراحت مورد استفاده قرار گیرند.
طراحی ویلای دوبلکس مدرن Ncaved در خلیج بیابانی یونان
طراحی ویلای دوبلکس Ncaved به شکلی صورت گرفته است که نه تنها پناهگاهی برای استفاده حداکثری از مناظر سایت محسوب میشود، بلکه قادر است با خالی کردن زمین و ایجاد فضاهای مختلف ویلا در درون آن، در برابر عوامل شدید جوی مانند بادهای شمالی دوام آورد.
مطلب پیشنهادی: طراحی ویلا ۲۰۲۲
طراحی ویلای دوبلکس مدرن Ncaved با استفاده از الگوی شطرنجی از مجموعه‌ای از فضاهای پر و خالی تشکیل شده است که فضاهای پر در برابر وزش بادهای شدید و سایر عوامل محیطی به عنوان فیلتری برای بخش‌های خالی عمل میکنند، به این ترتیب سایه و سیرکولاسیون مطلوبی برای بخش‌های خالی که شامل مجموعه‌ای از تراس‌ها میشوند، پدید آمده است.
در طراحی ویلای دوبلکس Ncaved، استفاده از پالت رنگی گرم و خنثی و تاکید بر خطوط افقی توسط شیوه پردازش حجمی، باعث حرکت چشم به سمت خط افق آسمان و دریا شده است. دیوارهای جداکننده خارجی به شکل خشکه‌چینی از سنگ‌های بومی تهیه شدهاند که موجب میشوند تا ساختمان ویلا با بستر خود پیوند خورده و مرز میان بنا و تپه پرشیب بسترش به میزان قابل توجهی محو شود.
استفاده از مصالح با بافت و تناژ رنگی خنثی در کنار فرم‌های ساده یکی از ویژگی‌های تاثیرگذار در تجربه افراد در درک طراحی ویلای دوبلکس Ncaved محسوب میشود. مبلمان ساده و استفاده از پلکانی شناور و مینیمال باعث شده حضور در فضای این ویلا به تجربه حضور در غاری مخفی تبدیل شود که نه تنها قادر است در برابر عوامل نامطلوب اقلیمی مقاومت کند، بلکه فضایی دلپذیر را برای تماشای منظره دریا فراهم میسازد.