معماری همه چیز در آن واحد است؛ هنر طراحی فضایی مناسب از به هم پیوستن مهندسی، فرهنگ، سیاست و مسائل اجتماعی. این هنر محیط و فضایی را طراحی میکند که انسانها بتوانند در هماهنگی با فرهنگ و طبیعت زندگی کنند. به بیانی دیگر، معماری حد واسط میان انسان و دنیای پیرامونش است. انسانها از طریق معماری است که جهان و جزییات آن را میبینند. لوکوربوزیه تولد معماری را در لحظه بروز خلاقیت میداند. زمانی که ذهن درگیر چگونگی تضمین استحکام یک ساختمان و نیز تامین آسایش و راحتی ساکنانش است، خلاقیت باعث میشود تا معمار وارد مرحله ای متعالی تر از تامین نیازهای صرفا کارکردی شود و آماده میگردد تا با به کارگیری حواس شاعرانه خود، چیزی را خلق کند که احساس را برمی انگیزد و به مخاطب لذت و سرور می بخشد. هر خطی که روی کاغذ کشیده میشود، محدوده هایی را با کیفیتهای فضایی مختلف به وجود می آورد؛ محدوده هایی که قصد دارند تا حد ممکن به بهترین شیوه به نیازهای مادی و معنوی انسانها پاسخ دهد.
مطلب پیشنهادی: طراحی ویلا در امارات
تصویر 1. سازه شناور مرکز ابر چین، استودیو معماری MAD
به تعداد تمام انسانهای روی کره زمین، سلیقه های مختلفی برای انتخاب محل سکونت وجود دارد. عده ای به زندگی در آخرین طبقه یک آسمان خراش علاقه دارند، در مقابل برخی دیگر زندگی در خانه های حیاط دار را ترجیح داده و عده ای نیز ویلایی ساخته شده در دل طبیعت را برای سکونت انتخاب میکنند. در نهایت مردمی هم هستند که به روشهای زیست سنتی خود پاییند بوده و در چادر و به صورت قبیلهای زندگی میکنند. حال میتوان میلیونها فرم، روش ساخت، طراحی داخلی و... را برای هر کدام از این بناها تصور کرد، به عبارتی روشهای بیشماری برای پاسخ به مسئله معماری "سکونت" وجود دارد. اما آنچه مهم است اشتراکات میان این گزینه های فراوان برای زیستن است. هیچ انسانی را نمیتوان یافت که علاقه داشته باشد حریم خصوصی اش مورد مزاحمت قرار گیرد و برعکس تقریبا همه انسانها دوست دارند که از خانه خود؛ فرقی ندارد که ویلا باشد و یا آسمانخراش، به محیط پیرامون دید خوبی داشته باشند. برخورداری از امکانات مختلف فضایی؛ چه انسان در شهری مدرن و شلوغ زندگی کند و چه در دل طبیعت، یکی از مهمترین شاخص های انتخاب بنای مورد سکونت است. حال اگر این موضوع توسط خلاقیت طراح و خارج از قالبهای رایج و کلیشه های طراحی حل شود، آن اثر معماری تبدیل به طرحی ماندگار و الگویی برای طراحان دیگر خواهد شد. طراحی میتواند به سمتی حرکت کند که بنا علاوه بر این که تمام ویژگیهای فیزیکی و عناصر یک ساختمان از جمله دیوار، کف، سقف و... را داراست، به گونه ای با محیط خود ترکیب و ادغام شود که دیگر مرزی میان درون و بیرون وجود نداشته و گویی ساختمان از دل زمین سر در آورده است.
مطلب پیشنهادی: طراحی ویلا در تورنتو
تصویر 2. ادغام سازه و بستر در خانه Meganisi، استودیو معماری Hiboux
نمونه ای که در ادامه بررسی خواهد شد، جدیدترین طراحی ویلای مدرن در دبی توسط استودیوی کالبد است. نوع نگاه معماران این ویلا به فرم هندسی بنا و نحوه تلفیق آن با محیط برای حداکثر استفاده از ویژگیهای طبیعی ساحل دبی و به خصوص برخورداری تمام بخشهای ویلا از دید مناسب به سمت خط ساحل و دریا، موضوعی است که این نوشتار به طور خاص بر آن تمرکز دارد.
Sea House؛ ویلایی مدرن در دبی برای همزیستی انسان و طبیعت
موقعیت مکانی: دبی
معمار: محمد رحیمی زاده
تاریخ طراحی: 2021
طراحی Sea House به عنوان یک ویلای مدرن در دبی، تجربه ای مشابه حرکتی دائمی میان درون و بیرون و طبیعت و محیط مصنوع در عین حفظ حریم خصوصی ساکنین است. ویلای طراحی شده توسط استودیوی کالبد به واقع خانهای برای دریاست؛ بنایی که نسیم دریا را به درون خود کشیده و دیوارهایش نه برای محدود کردن دید بلکه برای قاب کردن منظر های مختلفی از دریا چرخیده و گشوده شده است.
مطلب پیشنهادی: طراحی ویلا
تصویر 3. جهت گیری ویلا به سمت دریا
محوری که طرح Sea House بر مبنای آن شکل گرفته است، پیوند میان طبیعت و ساختمان است. هندسه ارگانیک و غیر اقلیدسی ویلا یادآور گیاهانی است که در عمق دریا می روید و به وسیله جریان آب از این سو به آن سو حرکت میکنند. شیب ملایم دیوارها و سقف نیز، بر این فرم ارگانیک و زنده تاکید میکنند. نکته مهم در ایده پردازی فرم این ویلای مدرن در دبی، همخوانی آن با هندسه سایت است. اگر به تصویر هوایی ساحل نگاه کنیم خواهیم دید که چگونه هندسه نامنظم ساختمان به شکلی یکپارچه و منسجم در بستر خود جای گرفته و حرکت دوار آن از حرکت خط ساحل و پس و پیش نشستن آن پیروی میکند.
مطلب پیشنهادی: طراحی و اجرای ویلای مدرن
تصویر 4. نحوه جانمایی ویلا در سایت
فرم نهایی علاوه بر ترکیب با شرایط طبیعی خط ساحل دبی، باعث به وجود آمدن زونهای مختلفی در ویلا شده که کاربریها و بخشهای مختلف آن را در خود جای داده است. حجم این ویلای مدرن در دبی از سه عرصه تشکیل شده است؛ عرصه هایی که به آهستگی از سطح زمین بلند شده و بر روی سه محور مختلف حرکت میکنند. به طور کلی Sea House دارای سه زون عمومی، خصوصی و خدماتی است که هر کدام از این سه عرصه به یکی از زونها اختصاص دارد.
تصویر 5. زوبندی سهگانه هندسه Sea House
حجم شمالی که در واقع نمای اصلی این ویلای مدرن در دبی نیز محسوب میشود، کاربریهای عمومی آن را در خود جای داده است. سینما، بار و اتاق بازی در زیرزمین و نشیمن و ناهارخوری در طبقه اول جانمایی شدهاند. پنجره های قدی و سراسری که با چرخش دیوارها می چرخد، دیدی گسترده به ساحل و دریا را فراهم میکنند. همچنین طراحی بام سبز بر روی این حجم، دید و منظر به سمت دریا را به حداکثر میزان ممکن رسانده است. دو زون دیگر در قسمت جنوبی قرار دارند. یکی از این زونها به کاربریهای خصوصی اختصاص داشته و اتاق خوابها، اتاق مطالعه و تیویروم را در خود جای میدهد. در زون خدماتی نیز، آشپزخانه، استخر، سالن ورزشی و اتاق خواب خدمه قرار دارد. فرم ارگانیک و سیال حجم، در داخل این ویلای مدرن در دبی نیز نمود پیدا کرده و فضاهای داخلی با حفظ تشخص و استقلال هر بخش در داخل یکدیگر جریان پیدا میکنند. همچنین طراحی پنجره های وسیع که همانند چشمهای ویلا رو به دریا دارند باعث شده است تا هر سه حجم تشکیل دهنده بنا، دیدی کامل به سمت ساحل داشته باشند.
مطلب پیشنهادی: معماری ویلا باغ
تصویر 6. جانمایی سه بخش عمومی، خصوصی و خدماتی در پلان ویلای مدرن در دبی
در نحوه چیدمان و زون بندی فضاها، جزئیات زیادی در نظر گرفته شده است تا بخشهای مختلف به خوبی به یکدیگر دسترسی داشته و زون خدماتی قابلیت سرویس دهی مناسبی را به سایر زونها را داشته باشد. به طور کلی تمام استانداردهای به کار رفته در طرح این ویلای مدرن در دبی بر اساس حضور یک فرد با ناتوانی جسمی در میان اعضای خانواده است. به همین منظور اتاق خوابی ویژه در زون خصوصی ویلا در طبقه همکف طراحی شده و همچنین از ابتدای ورود به حیاط برای حرکت در ترازهای ارتفاعی مختلف تا رسیدن به در ورودی، چندین رمپ برای حرکت با صندلی چرخدار در نظر گرفته شده است.
تصویر 7. محل جانمایی رمپ ها در سایت پلان Sea House برای حرکت صندلی چرخدار
غالب بودن رنگ سفید هم در پوسته بیرونی و هم در فضاهای داخلی Sea House به عنوان یک ویلای مدرن در دبی، حالتی آرام و موقر به بنا داده است. سیرکولاسیون مدور فضای داخلی، نگاه را مدام در میان بخشهای مختلف به حرکت درمی آورد. هیچی دیواری مانع این جریان دید نخواهد شد و در عین حال حریم هیچ فضایی نیز از بین نرفته است. ساکنان ویلا به دلیل حضور پنجره های متعدد، شاهد طلوع و غروب آفتاب در ساحل دریا خواهند بود و هرگاه که این پنجره ها را بگشایند، نسیمی خنک با عبور از روی سه استخر آب که یکی در مقابل نمای اصلی و دوتای دیگر در میان احجام قرار دارند، هوایی مطبوع را به فضای داخلی وارد خواهند کرد.
تصویر 8. نحوه جانمایی بخشهای مختلف در پلان ویلای مدرن در دبی
در بالاترین تراز ارتفاعی بنا، دیوارها اندکی بالا آمده و فضایی نیمه محصور را در پشت بام شکل دادهاند. اختلاف ارتفاع احجام و شیب ملایم آنها، دیدهای مختلفی را از بام به سمت دریا به وجود میآورد. نسیمی که از سمت دریا به سمت ساحل حرکت میکند، از گشودگی غربی در میان احجام ویلای مدرن در دبی وارد بام شده و پس از گردش در این فضا از دو گشودگی شرقی خارج میشود. حرکت دوار پوسته بنا نیز چنین مینماید که گویی توده حجمی با جریان نسیم به آرامی و همانند امواج دریا به جلو و عقب حرکت کرده و حالت سکون ندارد.
تصویر 9. طراحی داخلی مینیمال ویلای مدرن در دبی و جریان فضا از خارج به داخل
طراحی ویلای Sea House به عنوان یک ویلای مدرن در دبی، بر افزایش کیفیت زندگی خانوادگی تاکید دارد. در تک تک فضاهای این ویلا ایجاد کیفیت فضایی برای یک زندگی آرام و به دور از هیاهوی شهر دبی اولویت نخست طراحی بوده است و چه راه حلی بهتر از استفاده از ویژگیهای طبیعی سایت برای رسیدن به پاسخ نهایی مسئله می توانست وجود داشته باشد؟
تصویر 10. آنالیز جهت وزش باد در میان حجم ساختمان ویلای مدرن در دبی
تصور کنید از میان آسمانخراشها و ساختمانهای بزرگ مقیاس دبی، هیاهوی مردم و ازدحام آنها برای شرکت در یک نمایشگاه و یا رویداد جهانی، به ساحل خلیج فارس پناه میبرید و در میان دیوارهای Sea House، سکوت و طبیعت را به آغوش کشیده و به نظاره دریا می نشینید. این درست همان هدفی است که معماران این ویلای مدرن در دبی از نقطه آغاز طراحی در سر داشته و خطوط طرح خود را بر آن استوار ساخته اند.